Blog

Node.js'in dosya sistemi işlemlerini gerçekleştirmek için temel aracı, yerleşik (built-in) `fs` modülüdür. Bu modül, dosya okuma, yazma, silme, yeniden adlandırma gibi temel operasyonlardan, dizin olu ...

Bir programlama dili derleyicisinin veya yorumlayıcısının en temel veri yapılarından biri olan Soyut Sözdizim Ağacı (Abstract Syntax Tree - AST), kaynak kodun hiyerarşik ve mantıksal yapısını temsil e ...

Yazılım mühendisliğinde ölçeklenebilirlik, bir sistemin artan iş yükünü etkili ve verimli bir şekilde yönetme ve bu yüke uyum sağlama kapasitesini ifade eder. Bu kavram, kullanıcı sayısındaki ani artı ...

Veritabanı gecikmesi, bir sorgunun başlatılması ile sonucunun alınması arasında geçen toplam süreyi ifade eder. Bu süre, tek bir metrikten ziyade, birbirini etkileyen ve toplam yanıt süresini oluştura ...

Nesne-İlişkisel Eşleme (ORM) araçlarının en sık karşılaşılan ve performansı ciddi şekilde düşüren sorunlarının başında N+1 sorgu problemi gelir. Bu problem, bir ana varlık listesi sorgulandıktan sonra ...

Microsoft’un tarihi, 4 Nisan 1975 tarihinde, Bill Gates ve Paul Allen tarafından New Mexico, Albuquerque’de kurulmasıyla başlar. İki genç girişimci, o dönemde gelişmekte olan kişisel bilgisayar (PC) p ...

Blokzincir teknolojisinin merkeziyetsiz uygulamaları (dApps) için programlanabilir bir altyapı ihtiyacı, Solidity'nin doğuşunun temel itici gücüdür. Ethereum'un kurucusu Vitalik Buterin ve ekibi, Bitc ...

SQL (Structured Query Language), ilişkisel veritabanı yönetim sistemlerinde (RDBMS) verileri tanımlamak, sorgulamak, işlemek ve kontrol etmek için tasarlanmış standart bir programlama dilidir. Veritab ...

MySQL veritabanı yönetim sisteminde bir sorgunun nasıl çalıştırılacağına dair adım adım bir rota haritası olan Execution Plan (Yürütme Planı), performans optimizasyonunun temel taşıdır. Bu plan, verit ...

Geleneksel izleme (monitoring) yaklaşımları, sistemlerin önceden tanımlanmış metrikler ve loglar üzerinden gözlemlenmesine dayanır. Ancak modern, dinamik ve dağıtık yazılım mimarilerinde, sistemlerin ...

Veri yapıları, verilerin bilgisayar belleğinde veya depolama alanında organize edilmesi, saklanması ve yönetilmesi için tanımlanmış özel formatlardır. Bu yapılar, veriye erişim, ekleme, silme ve arama ...

MATLAB'ın temelleri, Cleve Moler tarafından 1970'lerin sonunda, New Mexico Üniversitesi'nde atıldı. Moler'in temel amacı, öğrencilerinin LINPACK ve EISPACK gibi güçlü fakat kullanımı zahmetli Fortran ...

Bilgisayar biliminde, üst seviyeli bir programlama dilinde yazılmış olan kaynak kodunu, doğrudan makine diline veya bir ara dile çeviren programlara derleyici (compiler) adı verilir. Derleyicinin teme ...

CI/CD Pipeline, modern yazılım geliştirme yaşam döngüsünün (SDLC) bel kemiğini oluşturan, kod değişikliklerinin otomatik olarak derlenmesini, test edilmesini ve dağıtılmasını sağlayan bir otomasyon zi ...

Sıralama algoritmaları, bir veri kümesindeki öğeleri belirli bir anahtar veya kriter (artan veya azalan şekilde) göre düzenleyen temel bilgisayar bilimi prosedürleridir. Bu algoritmalar, veri tabanı y ...

Veritabanı yönetim sistemlerinde, transaction log (işlem günlüğü), sistemin dayanıklılığı ve tutarlılığının merkezinde yer alan kritik bir bileşendir. Bu yapı, veritabanında gerçekleştirilen tüm değiş ...

Dinamik SQL, uygulamanın çalışma zamanında dinamik olarak oluşturulan ve derlenen SQL ifadelerini ifade eder. Bu yaklaşım, statik SQL'in aksine, sorgunun yapısının programın çalışması esnasında belirl ...

Yazılım geliştirme süreçlerinin vazgeçilmez bir parçası haline gelen birim testleri (unit test), bir yazılım sisteminin en küçük test edilebilir bileşenlerinin doğruluğunu ve beklendiği gibi çalıştığı ...

DevOps süreçlerinin etkin yönetimi, öncelikle bu yaklaşımın temel felsefesini ve kültürel dönüşümü anlamaktan geçer. DevOps, sadece bir dizi araç veya otomasyon tekniği değil, bir iş yapış şekli ve zi ...

OAuth, açık yetkilendirme protokolü olarak tanımlanır ve üçüncü taraf uygulamaların sınırlı erişim elde etmesi için kullanıcı kaynaklarına izin verir. Bu protokol, kaynak sahibi, istemci ve yetkilendi ...

Web tasarımının evriminde mobil cihazların yaygınlaşması, statik ve sabit genişlikli tasarımların yetersiz kalmasına neden oldu. Bu soruna çözüm olarak, Responsive Web Tasarımı (RWD) kavramı ortaya çı ...

Salesforce platformu, Software-as-a-Service (SaaS) modelinin öncülerinden biri olarak, başlangıçta yapılandırılmış iş akışları ve nokta-tıklama araçları ile müşteri ilişkileri yönetimini demokratikleş ...

Bellek yönetimi, modern programlama dillerinin temel taşlarından biridir. Manuel bellek yönetiminin getirdiği karmaşıklık ve hata potansiyeli, özellikle heap belleğinin yönetiminde büyük zorluklar doğ ...

Cassandra'da Hinted Handoff, dağıtık sistemlerin karşılaştığı en kritik zorluklardan birine, geçici düğüm arızalarına karşı esneklik sağlayan bir veri yazma protokolüdür. Bu mekanizmanın temel işlevi, ...

Veri yönetimi ve felaket kurtarma stratejilerinin ayrılmaz bir parçası olan yedekleme (backup), modern iş sürekliliğinin temel taşıdır. Ancak, yalnızca düzenli yedek almak, veri güvenliği ve kurtarıla ...

Yazılımda şifreleme, açık metin (plaintext) olarak adlandırılan okunabilir veriyi, matematiksel algoritmalar ve bir anahtar kullanarak okunamaz bir forma dönüştürme işlemidir. Bu işlem sonucunda oluşa ...

React Hooks'un en temel ve devrim niteliğindeki bileşenlerinden biri olan useState, fonksiyonel bileşenlere durum(state) ekleme yeteneği kazandırmıştır. Klasik sınıf bileşenlerindeki `this.state` ve ` ...

Kod kalitesi standartları, yazılım geliştirme süreçlerinde üretilen kaynak kodunun okunabilirliğini, bakımını, test edilebilirliğini ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamak için oluşturulmuş kura ...

Modern dijital dönüşümün merkezinde yer alan bulut bilişim, bilgi işlem kaynaklarına (sunucular, depolama, veritabanları, ağ, yazılım) internet üzerinden, talep üzerine ve genellikle kullandı ...

Vue.js'de bileşenler arası iletişim ve veri akışı, props aşağı, event'lar yukarı prensibi ile şekillenir. Ancak, scoped slot'lar bu paradigmayı esneterek, alt bileşenin (child component) verilerini üs ...

Web Animations API (WAAPI), modern web geliştirme alanında CSS Animations ve CSS Transitions'ın sunduğu imkanları doğrudan JavaScript üzerinden, daha güçlü ve programatik bir kontrolle sağlayan bir ta ...

Geleneksel sistem yönetimi paradigması, genellikle "Değiştirilebilir Altyapı" (Mutable Infrastructure) olarak adlandırılır. Bu modelde sunucular, fiziksel makineler veya uzun ömürlü sanal makineler ol ...

MongoDB, NoSQL veritabanı sistemleri içinde belge odaklı yapısıyla öne çıksa da, ikili (binary) büyük dosyaları saklama ihtiyacı da sıklıkla ortaya çıkar. Bu ihtiyacı karşılamak için geliştirilen Grid ...

Bir bilgisayar ağı, iki veya daha fazla bilgi işlem cihazının, kaynakları paylaşmak ve iletişim kurmak amacıyla iletişim kanalları aracılığıyla birbirine bağlandığı bir sistemdir. Bu cihazlar, kişisel ...

Node.js'in 2009 yılında piyasaya sürülmesi, sunucu tarafında JavaScript kullanımını mümkün kılmış ve web uygulama geliştirme paradigmasını kökten değiştirmiştir. Ancak, saf Node.js HTTP modülü ile uyg ...

Modern yazılım geliştirme süreçlerinde, ürünün güvenilirliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamak için sistematik test yaklaşımları benimsemek kaçınılmaz bir gereklilik haline gelmiştir. Bu bağlamda, Un ...

SQL Server ortamlarında, deadlock, iki veya daha fazla işlemin, her birinin diğerinin sahip olduğu bir kaynağı beklediği ve bu nedenle hiçbirinin ilerleyemediği bir çıkmaz durumunu tanımlar. Bu, birbi ...

Modern web geliştirmenin en kritik bileşenlerinden biri, görsel içeriğin optimizasyonudur. WebP ve AVIF formatları, bu alanda devrim niteliğinde yenilikler sunarak, geleneksel JPEG ve PNG formatlarını ...

Python ile veri bilimi uygulamalarında, etik ilkeler ve tekrarlanabilirlik, projenin akademik ve endüstriyel değerini belirleyen kritik sütunlardır. Verinin toplanmasından modelin dağıtımına kadar tüm ...

Apple'ın 2014 yılında tanıttığı Swift programlama dili, iOS, macOS, watchOS ve tvOS uygulamaları geliştirmek için oluşturulmuş modern, güçlü ve sezgisel bir dildir. Dilin geliştirilmesindeki temel mot ...

Modern veri yönetimi paradigması, operasyonel işlemler ile analitik sorgulamalar arasındaki geleneksel duvarların yıkılmasını zorunlu kılmaktadır. ...

Angular, modern web uygulama geliştirme dünyasında öncü bir çerçeve olarak kabul edilir. Kökenleri, 2010 yılında Google mühendisleri tarafından geliştirilen AngularJS adlı bir JavaScript ...

Log Shipping, veri tabanı yönetim sistemlerinde özellikle Microsoft SQL Server için kritik öneme sahip, yüksek kullanılabilirlik ve felaket kurtarma (Disaster Recovery - DR) stratejilerinden biridir. ...

Veritabanı performans izleme, modern BT altyapılarının sağlıklı işleyişi için vazgeçilmez bir disiplindir. Bu süreç, veritabanı sistemlerinin gerçek zamanlı olarak ve tarihsel bir perspektifle gözleml ...

Kotlin, JetBrains şirketi tarafından 2011 yılında duyurulan ve 2016'da ilk kararlı sürümüne kavuşan, JVM (Java Virtual Machine) üzerinde çalışmak üzere tasarlanmış modern bir programlama dilidir. ...

Yapay sinir ağlarının temel yapı taşlarından biri olan aktivasyon fonksiyonları, bir nöronun girdisini belirli bir çıktıya dönüştüren matematiksel işlemlerdir. Bu dönüşüm, ağın doğrusal olmayan karmaş ...

Web servis, farklı yazılım sistemleri ve cihazlar arasında, ağ üzerinden (genellikle internet) standart protokoller kullanarak veri alışverişi ve işlevsellik paylaşımını sağlayan bir yazılım mimarisid ...

Java ve C#, modern yazılım geliştirme dünyasının iki devi olarak ortaya çıkmıştır, ancak kökenleri ve gelişim felsefeleri birbirinden oldukça farklıdır. ...

Prolog programlama dili, yapay zeka araştırmalarının yoğunlaştığı 1970'lerin başında ortaya çıkmış, mantıksal programlamanın en önemli temsilcisidir. ...

1995 yılında, Larry Page ve Sergey Brin Stanford Üniversitesi'nde doktora öğrencisi olarak tanıştı. İlk başta pek anlaşamayan bu ikili, daha sonra "BackRub" adını verdikleri bir web arama motoru üzeri ...

MongoDB, modern uygulamalar için vazgeçilmez bir NoSQL veritabanı olarak geniş kullanım alanına sahiptir. MongoDB Change Streams, veritabanında meydana gelen gerçek zamanlı değişiklikleri izlemek içi ...

Deadlock (kilitlenme), eşzamanlı programlama ve işletim sistemleri alanında birden fazla prosesin veya iş parçacığının, işleyişini sürdürmek için ihtiyaç duyduğu kaynakları karşılıklı olarak birbirler ...

Haskell, 1987 yılında, mevcut fonksiyonel programlama dilleri arasındaki uyumsuzluğu ve sınırlamaları gidermek amacıyla bir akademik konsorsiyum tarafından geliştirilmeye başlanmıştır. ...

Modern web uygulamaları, istemci tarafında giderek daha karmaşık hesaplamalar ve işlemler gerçekleştirmektedir. Tarayıcının tek iş parçacıklı (single-threaded) yapısı, uzun süren senkron işlemlerde ar ...

Veri ambarı modellemesinde, verilerin analitik sorgular için nasıl organize edileceğine dair iki baskın yaklaşım bulunmaktadır: Star Schema (Yıldız Şema) ve Snowflake Schema (Kar Tanesi Şema). ...

FileStream, stream (akış) tabanlı bir soyutlama katmanı sağlayarak, dosyaların bayt seviyesinde okunması ve yazılması için kullanılan temel bir sınıftır. ...

Kuruluşundan bu yana dünya ticaretinin seyrini değiştiren Amazon.com'un tarihi, internetin ticarileşme süreciyle iç içe geçmiş, çığır açıcı bir inovasyon hikayesidir. Şirketin kökleri, 1994 yılında Je ...

Transaction Log (İşlem Günlüğü), SQL Server'ın veri bütünlüğünü ve kurtarılabilirliğini garanti eden temel bileşenidir. Her veritabanı, veritabanı dosyalarından ayrı bir fiziksel dosya olarak tutulan ...

Oyun motoru tasarımı, video oyunlarının geliştirilmesi sürecinde temel altyapıyı oluşturan ve bu süreci hızlandıran, yeniden kullanılabilir yazılım çerçevelerinin planlanması ve inşa edilmesi disiplin ...

Yazılım geliştirme pratiklerinin merkezi versiyon kontrol sistemleri (VCS) ile sınırlı olduğu dönemde, takım çalışması ve kod yönetimi ciddi engellerle karşılaşıyordu. Subversion (SVN) gibi araçlar, t ...

React Query, React uygulamalarında sunucu durumunu yönetmek için tasarlanmış bir kütüphanedir. Veri çekme (fetching), önbelleğe alma (caching), senkronizasyon ve sunucu durumu güncellemelerini yönetme ...

Programlama dillerinin tarihi, aslında bilgisayar donanımı ile insan arasındaki iletişim zorluğunu aşma çabasının tarihidir. 1940'ların ilk dijital bilgisayarları, programlama adı verilebilecek işlemi ...

Modern yazılım mimarilerinin merkezinde yer alan API Gateway (Uygulama Programlama Arayüzü Geçidi), tek bir giriş noktasından birden fazla arka uç hizmetini yöneten, yönlendiren ve kontrol eden bir s ...

SOLID, Robert C. Martin tarafından nesne yönelimli programlamanın (Object-Oriented Programming, OOP) temel taşları olarak tanıtılan ve Michael Feathers tarafından akılda kalıcı şekilde adlandırılan be ...

Sayıları temsil etmek için kullanılan sistemler, insanların onluk (decimal) sistemine dayanırken, dijital elektroniğin temeli ikilik (binary) sistemdir. Bu iki sistem arasında köprü görevi gören ve bi ...

Veritabanı yönetim sistemlerinin temel taşı olan SQL (Structured Query Language), 1970'lerin başında IBM araştırmacıları Donald D. Chamberlin ve Raymond F. Boyce</strong> tarafından geliştirilmiştir. ...

Microsoft Access, Microsoft'un kişisel veritabanı yönetim sistemi (RDBMS) olarak piyasaya sürdüğü bir yazılımdır. İlk olarak 1992 yılında, Microsoft Office paketinin bir bileşeni olarak sunulmuştur. ...

MySQL, günümüzün en yaygın kullanılan açık kaynak kodlu İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemi'dir (RDBMS). İsmini, kurucularından Michael Widenius'ın kızı My ile popüler sorgu dili SQL'in (Structured Q ...

Grafik ve ilişkisel veritabanları, veriyi organize etme ve depolama konusunda kökten farklı felsefelere sahiptir. İlişkisel veritabanı modeli, 1970 yılında Edgar F. Codd tarafından ortaya atılan ve ve ...

PostgreSQL, yüksek performans, güvenilirlik ve veri bütünlüğünü merkeze alan, çok katmanlı bir istemci-sunucu mimarisi ile tasarlanmıştır. ...

Transact-SQL (T-SQL), Microsoft'un SQL Server ve Azure SQL veritabanı platformlarının merkezinde yer alan, SQL (Yapılandırılmış Sorgu Dili) standardını genişleten güçlü bir programlama dilidir. ...

SQLite, 2000 yılında D. Richard Hipp tarafından tasarlanmış, sunucu gerektirmeyen, kendi kendine yeten, sıfır yapılandırmalı ve işlemsel bir SQL veritabanı motorudur. Geliştirilme amacı, herhangi bir ...

Web geliştirme terminolojisinde PostBack, özellikle ASP.NET Web Forms mimarisinde merkezi bir kavramdır. Bir web sayfasının (Web Form) sunucuya geri gönderilmesi ve aynı sayfanın sunucu tarafından işl ...

Albert Einstein, 14 Mart 1879 tarihinde, Almanya’nın Ulm kentinde, orta sınıf bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası Hermann Einstein bir mühendis ve satıcı, annesi Pauline Koch ise mü ...

1990'ların başında, Sun Microsystems mühendislerinden James Gosling önderliğindeki bir ekip, gömülü sistemler için yeni bir programlama dili geliştirmeye başladı. Projenin ilk adı "Oak" (Meşe) idi ve ...

Endüstri 4.0’ın temelini, fiziksel dünya ile dijital dünyayı birbirine bağlayan bir dizi ileri teknoloji oluşturmaktadır. Bu devrim, geleneksel üretim süreçlerini kökten dönüştürmek için bu teknolojil ...

XML (Extensible Markup Language) ya da Türkçe adıyla Genişletilebilir İşaretleme Dili, hem insanlar hem de bilgisayar sistemleri tarafından kolayca okunabilen, veriyi yapılandırmak ve taşımak için kul ...

Nesne Yönelimli Programlama (OOP), modern yazılım geliştirmenin temel taşlarından birini oluşturan, gerçek dünya varlıklarını ve aralarındaki ilişkileri modellemeye dayalı bir programlama paradigmasıd ...

Birim testi, yazılım geliştirme yaşam döngüsünün ayrılmaz ve kritik bir bileşenidir. Temel tanımıyla, bir yazılım sisteminin en küçük test edilebilir parçası olan bir birimin (genellikle bir fonksiyon ...

Arama Motoru Optimizasyonu, İngilizce Search Engine Optimization ifadesinin kısaltması olan SEO, bir web sitesinin veya dijital içeriğin, belirli anahtar kelimelerde arama motorlarının organik (ücrets ...

Cascading Style Sheets (CSS), ilk olarak 1994 yılında Håkon Wium Lie tarafından önerilen ve World Wide Web Konsorsiyumu (W3C) tarafından standartlaştırılan bir stil şablon dilidir. ...

1995 yılında Netscape Communications firmasında çalışan Brendan Eich tarafından, o dönemde hızla popülerleşen web sayfalarına daha fazla etkileşim katmak amacıyla geliştirildi. ...

1990'ların başında bilgi teknolojileri dünyası hızlı bir dönüşüm içindeydi. Kişisel bilgisayarların yaygınlaşması, nesne yönelimli programlamanın yükselişi ve heterojen (farklı mimarilere sahip) cihaz ...

Sir Isaac Newton, 4 Ocak 1643'te (eski takvimle 25 Aralık 1642) İngiltere'nin Lincolnshire kentindeki Woolsthorpe Manor'da doğdu. Doğumundan hemen önce babasını kaybetmiş ve erken doğmuş bir bebek ola ...

Peer-to-Peer (P2P) veya eşler arası ağ, merkezi bir otorite veya sunucu olmaksızın, katılımcıların (peer'lerin) doğrudan birbirleriyle kaynak paylaşımı ve iletişim yapabildiği dağıtık bir ağ modelidir ...

Web uygulamalarının karmaşıklığının katlanarak arttığı bir dönemde, JavaScript'in dinamik ve gevşek tipli (loosely typed) yapısı, büyük ölçekli projelerde bakım ve hata ayıklama zorlukları yaratmaya b ...

Süper bilgisayarlar, belirli bir zaman diliminde bilinen en yüksek işlem hızını ve performansı sunan, olağanüstü karmaşık ve büyük ölçekli hesaplama problemlerini çözmek üzere tasarlanmış bilgisayar s ...

İlişkisel veritabanı yönetim sistemlerinin (RDBMS) onlarca yıldır veri depolama ve yönetim dünyasına hâkim olmasının ardından, NoSQL kavramı 2000'li yılların sonunda devrim niteliğinde bir alternatif ...

Bulut teknolojisi, internet üzerinden talep üzerine bilgi işlem kaynaklarına (sunucular, depolama, veritabanları, ağ, yazılım, analiz ve zeka) erişimi sağlayan bir modeldir. Bu kaynaklara fiziksel ola ...

İnsanlığın hesaplama ihtiyacı, tarihin en erken dönemlerine, tarımın ve ticaretin doğuşuna kadar uzanmaktadır. Antik medeniyetler, sayısal kayıtları tutmak ve temel aritmetik işlemleri gerçekleştirmek ...

Silikon Vadisi'nin teknoloji üssü olma yolculuğu, onun bir üniversite, askeri araştırma ve girişimcilik ruhunun benzersiz bir karışımı olarak doğduğunu gösterir. Bu dönemin temel taşı, 1891'de kurulan ...

İş Zekası kavramının kökenleri, modern anlamından oldukça farklı bir döneme, 19. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Terim olarak ilk kez, 1865 yılında Richard Millar Devens tarafından "Cyclopædia ...

Uygulama Mağazası Optimizasyonu (App Store Optimization - ASO), bir mobil uygulamanın Apple App Store ve Google Play Store gibi dijital dağıtım platformlarında daha fazla görünürlük kazanması, organik ...

Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP), bir işletmenin tüm temel süreçlerini entegre bir şekilde yönetmek için kullanılan, merkezi bir veri tabanına dayalı kapsamlı bir yazılım uygulama paketidir. Bu sistem ...

Günümüz dijital iş ekosisteminde, karar verme süreçlerinin kalitesi doğrudan el değmemiş verinin işlenebilir, analiz edilebilir ve güvenilir bilgiye dönüştürülme hızı ile doğru orantılıdır. İşte bu kr ...

SaaS (Software as a Service), dilimize "Yazılım Hizmeti Olarak Yazılım" şeklinde çevrilebilen, bir bulut bilişim servis modelidir. Bu modelde, bir yazılım uygulaması bir servis sağlayıcı tarafından ba ...

Microsoft'un 2000'li yılların başında Java ve C++ dillerine karşı bir rakip olarak geliştirdiği C# (C Sharp), Anders Hejlsberg liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlandı. Dilin ortaya çıkışı, .NET ...

Müşteri İlişkileri Yönetimi (Customer Relationship Management - CRM), bir işletmenin mevcut ve potansiyel müşterileriyle etkileşimlerini yönetmek, analiz etmek ve geliştirmek için kullandığı stratejil ...

Nikola Tesla'nın hayat hikayesi, 10 Temmuz 1856'da, o dönem Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Smiljan kasabasında başladı. Bir Sırp Ortodoks rahibin oğlu olarak dünyaya gelen Tesla'nın elek ...

JSON (JavaScript Object Notation), Douglas Crockford tarafından 2000'li yılların başında tanıtılan, platformdan bağımsız bir veri değişim formatıdır. İlk olarak JavaScript programlama dili için bir ve ...